Birçoğumuzun yolu, bulunduğumuz şehrin yahut okuduğumuz üniversitenin kütüphanesiyle çeşitli sebeplerden dolayı kesişmiştir. Belki araştırma ödevimiz için gerekli olan bir kaynağa ulaşmak için, belki kütüphanenin dingin atmosferinde kitap okumanın verdiği keyif için veya belki de artan kitap fiyatlarından dolayı okumak istediğimiz kitabı ödünç almak için… Fakat ilk çağlardan bugüne kütüphaneler bu saydıklarımdan çok daha fazla önem arz ediyorlar. Kütüphaneler, sadece bilgiye erişmenin birer aracı olmaktan çok daha fazla role sahipler. Hem bir kaynak görevi görürler hem de birer kültürel ve politik semboldürler. Tarihin hafızasını, sanatsal ve edebi metinleri içlerinde taşırlar. Ulusların kültürel kimliklerinin temsiliyetini de yaparlar. Fakat ne yazık ki bu kültürel mirasın taşıyıcıları, tarihin çeşitli dönemlerinden modern zamana değin pek çok sebepten dolayı tahrip olmuş veya edilmiştir. Bu tahribat bazen doğa olaylarından kaynaklanırken bazen de kasıtlı şekilde beşeri sebeplerle gerçekleşmiştir.

Kütüphanelerin yok oluş sebeplerinin başlarında seller, yangınlar ve depremler gelse de insan eliyle yağmalanmalarının sonuçları da şaşırtıcı ve çeşitlidir. Modern zamanda bile güvenlik önlemleri ilerlemiş olmasına rağmen bunlar kütüphanelerin tam korunması için yeterli değildir. Aynı zamanda binaların tasarımları ve düzgün planlanmamış kurtarma operasyonları bu kayıpları daha karmaşık hale getirir. Dünyanın farklı köşelerinden bilim insanlarının denemelerinden oluşan ve James Raven tarafından derlenen Kayıp Kütüphaneler kitabı da bu konuyu, yani kütüphane ve büyük kitap koleksiyonlarının yok oluşlarının ne anlama geldiğini bizlere anlatıyor. Ketebe Yayınları etiketiyle çıkan Kayıp Kütüphaneler ilk çağdan günümüze büyük kitap koleksiyonlarının yok oluşunu ve bunların doğurduğu sonuçları karşılaştırmalı ve ilginç bakış açıları sunarak okuyucuya aktarıyor.

Kitap, Antik Mezopotamya’nın keşfedilemeyen kütüphanelerinden tahrip edilmesi ile çivi yazısı okuryazarlığına ket vuran Asur İmparatorluğu’nun kütüphanesine ve yeterince uzman olmadığı için tam olarak deşifre edilemeyen kütüphaneler ile başlıyor. Aristo’nun kendi eserlerinin de bulunduğu kitap koleksiyonun yok oluşundan kaybolan kraliyet kütüphanelerine ve Fransız İhtilali sırasında kütüphanelere karşı girişilen eylemleri ihtilalin gerekliliği altında uzun vadeli sonuçlarını anlatan denemeler ile devam ediyor. Çin’de ölü doğmuş Roosevelt Kütüphanesi’nin politik olarak ortadan kayboluşu ve tarihçesi ile Tibet kütüphanelerinin yok edilmesi ile sonuçlanıyor.
Bir giriş bölümü ve on dört deneme metninden oluşan Kayıp Kütüphaneler kitabı, kitaplara, yazılı kültüre ve kütüphanelere ilgi duyan her yaştan okuyucular için ilgi çekici bir çalışma olmuş. Keyifli okumalar dilerim.